PROMETHEUS Filminin Analizi

Sir Ridley Scott'un, bilim-kurgu türündeki son filmi Prometheus, Türkiye'de çok az tartışıldı. Oysa filmin alt-mesajları uzun uzun konuşulmayı hak ediyor. 

(Baştan uyaralım, bu yazı, film ile ilgili önemli detayları tartışıyor, dolayısıyla eğer filmi seyretmediyseniz, bu yazıyı bir kenarda tutun, seyrettikten sonra okuyun. Film keyfinizi bozmak istemeyiz.) 

 Scott'un bir bilim kurgu filminde din ile ilgili göndermelere sık sık başvurması, film eleştirmenlerinin gözünden kaçmadı. Bir grup bilim insanının, insanlığın geçmişine dair yaptığı araştırma sonucu, "bizi yapanlarla" görüşmek için kendilerini dünyadan 39 ışık yılı uzakta bir ayda bulmaları ve buldukları şeyin, pek de umdukları gibi çıkmaması, ister istemez felsefi / dini soruları gündeme getirebilir. Film tıpkı Stanley Kubrick'in 2001: Uzay Macerası'nda olduğu gibi insanlığın "dünya dışı" bir geçmişi olduğunu varsayıyor ve bunun üzerinden "yaratıcı" figürüyle önemli bir hesaplaşmaya giriyor. 

Ancak aşağıda okuyacağınız açıklama, söz konusu hesaplaşmanın, felsefi boyutu aşarak farklı bir boyuta geçmesine sebep oluyor 

 Movies.com: Din ve ruhaniyet konularını Prometheus'da kullanmışsınız ve neredeyse bir el bombası işlevi görmüşler. Duyduğumuza göre filmin senaryosunda bir ara şu yazılmış: Bizler onların temsilcilerinden biri olan Hz. İsa'yı çarmıha gerdik diye Mühendisler, dünyamızı yok etmeye karar vermişler. Yani Hz. İsa bir uzaylı olabilir. Bu gerçekten düşünüldü mü? 

 Riddley Scott: Evet, kesinlikle düşündük, sonra bunun kör gözüne parmak olabileceğine karar verdik. Ancak eğer senaryoya "bizim çocuklar aşağıda taşkınlık yapıyor" diye bakarsanız, ki etek üzerine giyilmiş zırhlarla koşturulan Roma İmparatorluğu'nda olduğu gibi kontrolden çıkmışız gibi gözüken zamanlar olduğu düşünülebilir. Uzun bir mühlet tanındıktan sonra, Roma'nın çöküşünden neredeyse 1000 sene önce şunu demiş olabilirler: "Hadi, bu kötü gidişatı durdursun diye bizim elçilerimizden bir tanesini daha oraya gönderelim" Tahmin edin sonra ne oldu? Onu çarmıha gerdiler. 

 Prometheus filminin yönetmeni Sir ünvanlı Riddley Scott'un vermiş olduğu bir mülakatta sarf ettiği sözler, artık klişe haline gelmiş olacak ki, ne yurt dışında, ne de yurt içinde hiçbir şekilde gündeme gelmedi. Oysa, Sadece Hristiyanlık için değil İslam için de büyük önem taşıyan Hz. İsa'nın uzaylı olabileceği iddiası, hele hele dünyaca ünlü Riddley Scott gibi bir yönetmen tarafından dile getirilmesi, hiç de atlanacak bir haber değil bizim gözümüzde. Buna benzer teoriler ara ara dile getiriliyor. Ancak hiç biri bu kadar yaygın ve popüler bir medya üzerinden dağıtıma girmemişti. (Sir Scott'un cümlesi biraz deşilirse, ona göre Hz. İsa'nın "dünyaya gönderilen elçilerden" sadece "biri" olduğu anlaşılıyor) Dolayısıyla röportajda soru soran kişinin, "el bombası" benzetmesi pek de abartı sayılmayabilir. 

 Daha önceki röportajlarında, senaryo için Erich Von Daniken'in yazdıklarından etkilendiğini saklamayan Scott için yukarıdaki cümle malumun ilanı olabilir. Ancak film içerisine yerleştirilmiş diğer semboller ile birlikte okunduğunda, yukarıdaki açıklama basit bir hipotezin sinema dili iç ettiğini bir an öncerisinde işlenmesinin ötesine geçerek adeta bir "uyarıya" dönüşüyor: Yaratıcının bizi neden terke bulmamız gerek, çünkü "onlar" geri dönüyor. Ve geri dönüş yolu da, öyle yukarıdan değil, "içimizden" olacak. 

 Scott'un bu uyarsını sadece sanatsal veya dini olarak değil, politik olarak okumak da mümkün. Genetiği değiştirilmiş organizmalarla beslenen ve fıtratı "dışarıdan müdahale ile değişen" nesillerin, nelere "gebe" olduğunu gayet kör gözüne parmak şeklinde anlatıyor, Scott. 


Filmle ilgili ufak ama çarpıcı detaylar ise şöyle: 

- Scott, yaratıcıyı temsilen Masonik kökenli "Mimar" kavramı yerine "Mühendis" kavramını kullanmış. İlginç 

- Prometheus'un indiği gezegen LV-223. Latince Levictus olan Eski Ahit kitabında Leviller'den 22. Bölüm 3. Paragraf: 

 "Gelecek kuşaklar boyunca soyunuzdan biri İsrail halkının bana sunduğu kutsal sunulara kirli olarak yaklaşırsa, onu huzurumdan atacağım. RAB benim." 
Gemide tek "gerçek inanan" olduğu söylenen Doktor Shaw'un canlı kurtulması, tesadüf olmasa gerek. 

- İçinde genetik değişime sebep olan o vazoları bulunduran Sfenks türü tapınağın duvarlarındaki freskler, Mühendislerin Xenomorph ile daha önce karşılaştığını gösteriyor. Özellikle "çarmıha girilmiş xenomorph" figürü yukarıdaki açıklama ile birlikte okunmalı. 


- Normalde çocuk doğurması mümkün olmayan Doktor Shaw'un, eşi Doktor Holloway'in hızlandırılmış genetik değişime maruz bırakılmasından sonra bir uzaylıya hamile kalabilmesi dikkat çekici. Hz. Meryem ile ilgili gönderme, çok açık. 

- Dr. Shaw'un son derece detaylı çekilmiş bir sahnede sezeryan yaptırması, günlerdir konuyu tartışan Türk seyircisi için özel bir anlam taşıyor olmalı. Dikkat edilirse, Dr. Shaw'a kürtaj asla bir seçenek olarak sunulmadı... 

- Ahtapot, Lovecraft'ın dünyanın sonuyla ilgili Cthulhu mitosunda sık sık kullandığı bir figürdür. Ki, Yönetmen Guillermo Del Toro, Cthulhu mitosu üzerine ekçmek istediği filmi, aynı konuyu Prometheus işliyor diye, ertelemek zorunda kaldı.

 Bana Destek olmak İçin Lütfen Youtube Kanalıma Abone Olmayı Unutmayın.. Youtube Kanalım  >>> Eyüp Ertaş